Khi càng tìm hiểu sâu về tinh dầu, bạn sẽ gặp rất nhiều thuật ngữ và các khái niệm khó hiểu. Nếu chỉ nhìn qua thôi sẽ rất khó phân biệt những thuật ngữ, khái niệm này có gì khác nhau và liệu bạn có đang sử dụng đúng loại tinh dầu cho đúng mục đích mà mình mong muốn. Vì vậy, trong bài viết này, Yaris đã tổng hợp tất cả các thuật ngữ thường dùng như tinh dầu, tinh dầu thiên nhiên, tinh dầu organic,... Tìm hiểu ngay nào!
Hiểu đúng về sản phẩm tinh dầu bạn đang sử dụng
1. GIỚI THIỆU VỀ NGÀNH TINH DẦU
Ngành tinh dầu hiện diện ngay từ thời kỳ cổ đại và phát triển cho đến ngày nay, sự phát triển của nó trải qua nhiều cung bậc khác nhau của nhiều thời kỳ. Tuy vậy, về bản chất, tinh dầu là một loại nguyên liệu quý gắn liền với ngành dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm và chăm sóc sức khỏe.
Hiện nay, tinh dầu là một thuật ngữ được sử dụng khác phổ biến trong nhiều lĩnh vực, tuy vậy do đặc tính là nguyên liệu nên cách gọi “tinh dầu” của nhiều lĩnh vực cũng có sự khác biệt, đôi khi có thể gây nhầm lẫn đối với nhiều người ngoài ngành, thậm chí rất nhiều người trong ngành cũng khó phân biệt được tên gọi “tinh dầu” sao cho đúng với bản chất của chúng.
Tùy từng ngành sẽ có cách gọi "tinh dầu" khác nhau
2. KHÁI NIỆM TINH DẦU
2.1. Tinh dầu là gì?
Tinh dầu là một loại chất lỏng chứa các hợp chất thơm dễ bay hơi được chiết xuất từ lá cây; thân cây; hoa; vỏ cây; rễ cây; hoặc những bộ phận khác của thực vật được chiết xuất bằng nhiều phương khác nhau.
Bài viết chi tiết về: tinh dầu là gì?
2.2. Một số khái niệm về tinh dầu thường sử dụng:
Xu hướng tiêu dùng ngày nay luôn hướng về với những sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Nắm bắt được xu hướng này, ngành tinh dầu bao gồm cả nhà sản xuất và nhà phân phối đã chọn cho mình những chiến lượng tiếp cận khách hàng để đạt hiệu quả tối ưu.
Khi tìm hiểu về tinh dầu, ta bắt gặp rất nhiều thuật ngữ thường được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như:
- Tinh dầu thiên nhiên;
- Tinh dầu thảo dược;
- Tinh dầu dược liệu;
- Tinh dầu thảo mộc;
- Tinh dầu tự nhiên;
- Tinh dầu chăm sóc;
- Tinh dầu Organic;
- Tinh dầu nguyên chất;
- Tinh dầu tinh chất
- Tinh dầu nguyên chất 100%
Ở một góc độ tương đối, hầu hết các cụm từ có chứa thuật ngữ tinh dầu trên đều nói lên một ý nghĩa là tinh dầu nguyên chất có nguồn gốc từ thiên nhiên, được chiết xuất từ nhiều bộ phận của cây cỏ, thực vật. Điểm khác nhau cơ bản của các cụm thuật ngữ tinh dầu.
Hầu hết các nhà sản xuất và phân phối tinh dầu thường có một chính sách marketing định hướng chiến lược cho sản phẩm của mình. Do vậy, việc đặt tên cho doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh tinh dầu thường gắn liền với quan niệm và thể hiện tâm huyết của chính mình, qua đó cũng thể hiện triết lý kinh doanh cũng như tầm nhìn chiến lược của doanh nghiệp.
2.2.1. Tinh Dầu Thiên Nhiên (Natural Essential Oil)
Thiên nhiên đồng nghĩa với tự nhiên: Là danh từ. Tổng thể nói chung những gì tồn tại xung quanh con người mà không phải do con người tạo ra như: Sống gần gũi với thiên nhiên cây cỏ, những quy luật của thiên nhiên. Vì vậy, tinh dầu thiên nhiên thường gọi có hàm ý là tinh dầu chiết xuất từ các loài thực vật thiên nhiên, không phải là hương thơm có nguồn gốc từ hóa chất tổng hợp.
2.2.2. Tinh Dầu Thảo Dược - Pure Essential Oil - Herbal Medicine
Thảo dược: Là danh từ, theo nghĩa của từ thì thảo nghĩa là cây cỏ, thực vật, dược là thuốc, có dược tính: Nói chung là những loài thực vật, cây cỏ có dược tính, có chứa các thành phần hóa học tác động lên hệ thần kinh, cơ, xương của người và động vật có tính tích cực hoặc tiêu cực.
Tinh Dầu Thảo Dược là gì?
Là tinh dầu thiên nhiên như các loại tinh dầu khác nói chung, nhưng điểm khác biệt cơ bản là chú trọng đến dược tính của mỗi loại tinh dầu trong quá trình chọn lọc, chiết xuất và sử dụng. Hướng đến đặc tính sử dụng để điều trị và hỗ trợ điều trị bệnh tật, và cũng được xem như “thuốc”.
Do đặt trọng tâm vào tính năng, dược lý của mỗi loại tinh dầu nên tinh dầu thảo dược luôn đặt chất lượng tinh dầu ở mức thuần khiết, đúng với nguyên bản của tinh dầu chiết xuất từ thiên nhiên thì mới phát huy được chức năng và công dụng tối đa trong quá trình điều trị mà các loại tinh dầu thiên nhiên khác đã pha chế, pha loãng hay làm giảm hàm lượng không thể nào làm được.
Tinh dầu thảo dược được ví như “thuốc”
2.2.3. Tinh Dầu Dược Liệu
Là Tinh dầu Thiên nhiên, đặc trưng chú trọng đến tính chất là nguyên liệu của dược phẩm, là tinh dầu chúng trọng đến nguồn cung cấp nguyên liệu cho ngành dược phẩm, theo tiêu chuẩn của ngành dược phẩm.
2.2.4. Tinh Dầu Thảo Mộc
Thảo mộc là cây cỏ, thực vật nói chung, như : Các loài thảo mộc, Dầu thảo mộc. Tinh dầu thảo mộc là tinh dầu chiết xuất từ các loại cây cỏ thực vật nói chung.
2.2.5. Tinh dầu nguyên chất
Là tinh dầu chưa pha chế với các thành phần hoá học khác. Được chiết xuất 100% từ thực vật thiên nhiên. Với một hàm lượng nhất định chúng thường ăn uống được, rất tốt và an toàn cho sức khỏe, trừ một số loại tinh dầu được khai thác từ các loại dược thảo không ăn uống được (ở dạng thô - như lộc đề, bách...).
Vì vậy nên nếu một loại tinh dầu được chiết xuất từ những loại thảo dược ăn uống được ở dạng thô (cam, chanh, quế, bạc hà, gừng, sả, tiêu,...) thì sẽ ăn uống được (ở hàm lượng nhất định) khi chiết xuất thành tinh dầu tinh khiết, nếu không không ăn uống được thì các loại tính dầu này thường chưa đảm bảo tinh khiết từ thiên nhiên.
> Bài viết chi tiết về: Tinh dầu nguyên chất là gì?
2.2.6. Tinh dầu không nguyên chất
Là tinh dầu được pha từ tinh dầu nguyên chất với các chất hóa học khác mà vẫn giữ được hương của tinh dầu hoặc tinh dầu được chiết xuất nguyên chất từ thực vật nhưng chưa đạt chất lượng hoàn toàn TINH KHIẾT thành phần từ dược thảo thiên nhiên có lợi cho sức khỏe.
2.2.7. Tinh Dầu Organic là gì?
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), để được chứng nhận là hữu cơ, nông sản phải được nuôi trồng, bảo quản và chế biến trong điều kiện không dùng thuốc trừ sâu, phân bón tổng hợp, công nghệ sinh học và phóng xạ hóa học.
Thực phẩm hữu cơ thực vật: Là rau củ quả được trồng tự nhiên, tưới bón bằng phân thiên nhiên chứ không dùng một loại hóa chất bảo vệ thực vật hay phân bón hóa học nào. Phân thiên nhiên lấy từ phân xác động vật, phân trộn từ các cây cỏ mục nát. Diệt trừ sâu bọ bằng thiên địch hoặc các biện pháp sinh học khác.
Thực ra, dù có hội tụ đủ các yếu tố như trên, thì thực phẩm hữu cơ vẫn có thể bị lây nhiễm một ít các chất hóa học từ các vùng khác lân cận còn sót lại, do đó vấn đề nuôi trồng cách ly trong nhà kính cần được chú trọng.
Nông sản phải được nuôi trồng, bảo quản và chế biến trong điều kiện không dùng thuốc trừ sâu, phân bón tổng hợp,...
> Bài viết chi tiết về: Tinh dầu Organic là gì?
2.2.8. Hương Liệu Tổng Hợp
Là sản phẩm có mùi hương tương tự tinh dầu được tạo thành qua con đường tổng hợp hóa học còn gọi là dầu thơm, hay còn gọi là chất thơm tổng hợp từ hóa chất.
3. PHÂN TÍCH CÁC THUẬT NGỮ TRONG TINH DẦU
3.1 Khái niệm các thuật ngữ
3.1.1. FRAGRANCE OIL
Fragrance oil là hợp chất điển hình của hương liệu tổng hợp và chất tự nhiên. Thường được gọi là dầu thơm hay dầu hương liệu hay đôi khi còn được gọi là dầu nước hoa, được sản xuất như là mùi hương để phục vụ cho ngành hương liệu. Chúng là những mùi hương được tạo ra nhân tạo và chúng có chứa các chất nhân tạo. Chúng được thiết kế đặc biệt để bắt chước mùi hương của một sản phẩm tự nhiên (như dầu thơm hương cà phê hay hương liệu cà phê) hoặc được tạo ra để gợi cảm giác (ví dụ như cơn mưa mùa xuân). Phạm vi sử dụng mùi hương là rất lớn và dầu thơm này khá là rẻ được sử dụng phổ biến trên thị trường.
Fragrance oil thường được gọi là dầu thơm
Dầu thơm được sử dụng chủ yếu trong ngành sản xuất nước hoa, mỹ phẩm và hương liệu. Chúng cũng được sử dụng bởi các nhà sản xuất xà phòng và nến để tăng mùi cho sản phẩm của họ. Mặc dù một số loại tinh dầu cũng có thể được sử dụng bởi các nhà sản xuất xà phòng và nến, nhưng chúng không được sử dụng phổ biến cho các mục đích này do chi phí và quy trình pha trộn phức tạp hơn (vì tinh dầu là chất tự nhiên nên cần phải bảo quản khó khăn hơn hương liệu).
> Bài viết chi tiết về: Fragrance oil là gì?
3.1.2. ALL-NATURAL FRAGRANCE OIL
All - Natural Fragrance oil là loại được làm hoàn toàn từ natural isolates(chất chiết tách tự nhiên) và tinh dầu.
Natural isolates chỉ có một phân tử (single molecule) được chiết từ nguyên vật liệu. Isolates tinh khiết hơn so với tinh dầu, tuy nhiên càng tinh khiết thì nó càng mất đi sự tròn đầy của một mùi hương.
Natural fragrance oil là một lựa chọn tuyệt vời cho những ai tìm kiếm những mùi hương thiên nhiên, nhưng không thể chịu được mức giá cao của tinh dầu.
3.1.3. ESSENTIAL OIL (TINH DẦU)
Tinh dầu là chất lỏng tinh khiết được chiết xuất trực tiếp từ rễ cây, lá, hoa và những phần khác của thực vật. Hầu hết tinh dầu được chiết xuất bằng hơi nước và nước. Phần dầu thu được chứa hương thơm đặc biệt của loại thực vật nguyên liệu.
Tinh dầu được dùng trong Aromatherapy (Phương pháp trị liệu bằng mùi hương), đã lưu hàng thế kỷ, sử dụng hương thơm thiên nhiên để kích thích thần kinh và đem lại sự cân bằng cho cơ thể.
3.1.4. ABSOLUTE
Trong khi tinh dầu được tạo ra qua phương pháp chưng cất bằng hơi nước hoặc ép lạnh, thì Absolute được tạo qua phương pháp chiết xuất bằng dung môi (Solvent).
Absolute (chất toàn hương) không thực sự là tinh dầu mặc dù có mùi thơm, dễ bay hơi và được dùng trong liệu pháp tinh dầu hay nước hoa. Chúng được tạo ra bằng phương pháp chiết xuất bằng cồn, sau đó cồn được loại bỏ bởi chưng cất chân không. Quá trình chiết xuất được thực hiện xong với kết quả là một thứ vật chất được gọi là “concrete”, một nguyên liệu đậm đặc, có mùi thơm được chiết xuất từ thực vật. Chất toàn hương thường được dùng trong liệu pháp tinh dầu nhiều nhất là hoa nhài và hoa hồng.
“Một trong những thử thách đầu tiên của các perfumer ngày xưa là một vài loại hoa, hoặc vật liệu hữu cơ quá "mong manh" với phương pháp chưng cất hơi nước. Ví dụ như hoa lài, để chiết xuất hương thơm của Lài, cần phải sử dụng một phương pháp kỹ thuật nhẹ nhàng hơn để tách hương thơm của nó thật chậm rãi.
Một phiên bản truyền thống nhất của phương pháp chiết xuất này là Enfleurage.* (xin được giữ nguyên bản từ này, vì không có từ tương đồng trong tiếng Việt). Với enfleurage, những bông hoa được xếp trên khay mỡ. Mỡ sẽ từ từ hút hương thơm từ cánh hoa cho đến khi chúng héo. Quy trình này sẽ được lặp lại cho đến khi lớp mỡ trở nên bão hoà, không còn hút thêm hương thơm được nữa. Lớp mỡ này được gọi là pomade. Sau đó, đem pomade kết hợp với cồn, những cấu tử hương sẽ rời khỏi mỡ và hoà tan trong cồn. Rồi đem cho cồn bốc hơi hết, phần còn lại chúng ta thu được là Absolute.
Tuy nhiên, enfleurage là phương pháp mất khá nhiều thời gian, mà ngày nay khoa học hiện đại hoàn toàn có thể thay thế. Enfleurage cũng là một cách dùng dung môi để chiết xuất tinh dầu nhưng chỉ dùng dầu mỡ thực vật/động vật làm dung môi. Sản phẩm của phương pháp chiết xuất này khá đắt đỏ.
Ngày nay chúng ta dùng dung môi (solvent) để chiết xuất hương thơm, và chưng cất nó trở nên một dạng sáp rắn gọi là concrete. Chất rắn này cũng được đem mix với ethanol (cồn), rồi tách hương và cho bốc hơi để thu absolute.”
Bởi vì quy trình chiết xuất bằng dung môi nhẹ nhàng hơn nên Absolute mang lại hương thơm thật hơn, gần với mùi của hoa tự nhiên hơn là tinh dầu. Chúng thường ngửi có vẻ fresh hơn và thơm hơn, nên được nhiều perfumer yêu thích.
3.1.5. CO2 EXTRACT
Trong công nghiệp thực phẩm, việc thu nhận các hợp chất tự nhiên như tinh dầu, dầu, chất màu… chủ yếu dựa trên kỹ thuật trích ly. Để trích ly các hợp chất hữu cơ, người ta thường sử dụng dung môi hữu cơ như n-hexan. Phương pháp này có nhiều nhược điểm như thời gian kéo dài, tốn nhiều dung môi, độc hại, và phải có quá trình xử lý sau trích ly. Phương pháp trích ly sử dụng CO2 ở trạng thái siêu tới hạn (supercritical carbon dioxide extraction) là công nghệ được sử dụng nhiều trong công nghệ dược phẩm bởi nó khắc phục được các nhược điểm của phương pháp trích ly bằng dung môi hữu cơ.
Đây cũng là 1 cách dùng dung môi để chiết xuất tinh dầu nhưng khi này dung môi là khí CO2. Cách này tiếng Việt gọi là trích ly siêu tới hạn. "Tinh dầu" thu được từ cách này khác so với tinh dầu do chưng cất bằng nước thông thường là kết quả thu được thường bao gồm cả các thành phần nhỏ nhẹ và các thành phần nặng hơn. Sản phẩm của phương pháp CO2 extract thì trên label cũng không ghi essential oil mà sẽ ghi là CO2 extract.
CO2 Extract dùng để trích ly siêu tới hạn lấy tinh dầu
3.2. PHÂN BIỆT CÁC THUẬT NGỮ
Trên đây là một số khái niệm về tinh dầu và các thuật ngữ thường được sử dụng trong ngành để bạn đọc tham khảo. Hy vọng với những thông tin trên có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tinh dầu và sản phẩm mà mình đang thực sự tìm kiếm. Nếu có gì thắc mắc, xin liên hệ ngay với Yaris qua hotline: 0962 251 519 để được tư vấn rõ hơn nhé.
Trên đây là một số khái niệm về tinh dầu và các thuật ngữ thường được sử dụng trong ngành để bạn đọc tham khảo. Hy vọng với những thông tin trên có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tinh dầu và sản phẩm mà mình đang thực sự tìm kiếm. Nếu có gì thắc mắc, xin liên hệ ngay với Yaris qua hotline: 0962 251 519 để được tư vấn rõ hơn nhé.
