Tác hại không ngờ từ tinh dầu giá rẻ, không nguồn gốc

Tinh dầu được biết đến là liệu pháp làm đẹp, chăm sóc cơ thể, thư giãn tinh thần rất được ưa chuộng hiện nay. Do đó, trên thị trường càng ngày càng xuất hiện nhiều loại tinh dầu tự nhiên với đủ mùi hương khác nhau, từ gỗ quý, thảo dược đến hương trái cây. Và cũng với nhu cầu ngày càng tăng đó, nhiều cơ sở tư nhân đã sử dụng hương liệu tổng hợp của Trung Quốc để chưng cất tinh dầu và bán với giá rất rẻ, không nguồn gốc rõ ràng dẫn đến những bệnh lý gây hại đến sức khỏe chúng ta. Vậy những tác hại đó là gì? Hãy cùng Yaris tìm hiểu nhé.

Tình trạng tinh dầu trên thị trường hiện nay

Trên thị trường hiện nay, tinh dầu thiên nhiên được bày bán rất nhiều với đa dạng về chủng loại lẫn giá cả. Các loại tinh dầu này đa phần đều được người bán giới thiệu với những lời lẽ hoa mỹ như 100% chiết xuất từ thiên nhiên, đảm bảo an toàn sức khoẻ cho người dùng. Tuy nhiên, sự thực rất nhiều nhiều loại trong số đó chỉ làm từ hương liệu tổng hợp của Thái Lan, Trung Quốc.

Theo khảo sát tại phố Hàng Buồm (Hoàn Kiếm – Hà Nội) và chợ Kim Biên (TP.Hồ Chí Minh) tinh dầu hương liệu tổng hợp thường được bán sỉ, tính theo lít, đựng trong can nhựa. Mỗi can chỉ có tên mùi, không có nguồn gốc, thành phần rõ ràng, cũng không có hướng dẫn sử dụng. Giá mỗi lít dao động từ 250.000 – 600.000 đồng/lít. Những tư thương thường mua tinh dầu ở đây, về chiết sang các lọ thuỷ tinh nhỏ dạng 5ml, rồi bán lẻ ra thị trường với giá từ 20.000 – 50.000 đồng/lọ.

Tinh dầu không rõ nguồn gốc có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe

Theo BS. Nguyễn Tư Thương – Chuyên khoa Tai – Mũi – Họng, những loại tinh dầu này đa phần không phải là tinh dầu chiết xuất từ thực vật tự nhiên, mà được tạo ra từ các chất tạo mùi rất độc đối với cơ thể như aceton, toluen, focmaldehit…

 

Vì khi dùng tinh dầu, các phân tử hương của tinh dầu sẽ tác động đến cơ thể chủ yếu qua hai con đường chính là đường hô hấp và da. Qua đường hô hấp, phân tử tinh dầu sẽ qua đường mũi, gửi tín hiệu cho não bộ, kích thích các dây thần kinh. Từ đây não bộ sẽ điều chỉnh nhiều hoạt động của cơ thể. Về đường hấp thụ qua da, phân tử tinh dầu có thể xâm nhập vào các lỗ chân lông, qua nang lông – mao mạch, đi vào hệ thống tuần hoàn máu.
 

Thế nên, nếu sử dụng các loại tinh dầu tổng hợp “dỏm”, có thể gây nhiều triệu chứng như nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn, mất tập trung, mất ngủ… Tiếp xúc trong thời gian dài với những tinh dầu này, người dùng có thể mắc các bệnh về đường hô hấp (điển hình như hen suyễn thứ phát), bệnh về da (dị ứng da), nặng hơn là ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây kích động, mất định hướng, rối loạn hoạt động cơ… Đặc biệt, nếu độc tố tích tụ thời gian dài có thể dẫn đến nguy cơ ung thư.

Một điều đáng quan tâm là tác hại của tinh dầu “dỏm” thường không xuất hiện ngay. Nếu người dùng tinh dầu trong thời gian ngắn, thì cơ thể thường ít có phản ứng rõ rệt. Do đó, rất ít người phát hiện được những tác hại sức khoẻ kinh khủng từ tinh dầu thiên nhiên “dỏm” trong thời gian đầu sử dụng.
 
Trao đổi về việc sử dụng tinh dầu, bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn, phó trưởng khoa tai - mũi - họng Bệnh viện Quân y 175, TP.HCM, khuyến cáo: “Người dùng tinh dầu phải quan tâm đến nguồn gốc, nơi sản xuất, nhập khẩu phải có chứng nhận nguồn gốc nước sở tại hoặc được Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Tuy nhiên, với những sản phẩm do người bán tự sản xuất thì khó kiểm soát".

Những tác hại của tinh dầu "dỏm" gây ra

1. Gây ra những tác dụng phụ như nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi

Những chai tinh dầu không nguồn gốc thường được làm từ dầu hóa chất tổng hợp chứ không phải dầu tự nhiên chiết xuất. Vì tinh dầu nguyên chất từ thiên nhiên phải trải qua nhiều công đoạn và tốn nhiều chi phí, nhưng lại cho sản lượng ít. Chính vì những điều kiện này mà nhiều nhà sản xuất đã vì lợi nhuận mà không hề quan tâm đến sức khỏe của người tiêu dùng, sẵn sàng sử dụng những hóa chất độc hại này làm giả tinh dầu tự nhiên bán ra thị trường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng cũng như danh tiếng của các nhà cung cấp tinh dầu chuẩn.

Khi bạn sử dụng, tiếp xúc trực tiếp với các loại tinh dầu pha tạp chất, bạn sẽ thường có triệu chứng nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi, kích động mất phương hướng. Khi có những triệu chứng như vậy, chúng ta nên dừng ngay việc sử dụng loại tinh dầu đó.

Tinh dầu giả gây ra những triệu chứng nhức đầu, buồn, mệt mỏi

2. Gây ra các bệnh viêm đường hô hấp với sản phẩm tinh dầu “nguyên chất” giá rẻ

3. Tích tụ lâu dài thành bệnh ảnh hưởng tới sức khoẻ

 
Tinh dầu hoá chất có thể gây hại cho sức khoẻ như: ưng thư, vô sinh

Một số đặc điểm phân biệt tinh dầu nguyên chất và tinh dầu giả

Theo lương y Nguyễn Đức Nghĩa, tinh dầu là hương thơm trị liệu, được dùng ở nhiều nước, nhất là các nước vùng Trung Đông. Khi hít vào, tinh dầu tác động vào hệ thần kinh trung ương, kích thích thần kinh não bộ, giúp con người hưng phấn, chống mỏi mệt, có tác dụng thư giãn sau khi làm việc mệt mỏi, căng thẳng. Tuy nhiên, những điều này chỉ đúng khi bạn sử dụng đúng loại tinh dầu thiên nhiên nguyên chất. 
 

Tham khảo các cách nhận biết tinh dầu thật - giả 
 

Đối với người mua tinh dầu, cách phân biệt tinh dầu thiên nhiên và tinh dầu tổng hợp đơn giản nhất chính là dựa vào quan sát màu sắc, mùi hương và một số thí nghiệm nhỏ như sau:

Dựa vào mùi hương, nếu là tinh dầu chiết xuất từ thiên nhiên nguyên chất, mùi hương của chúng sẽ thoang thoảng, cảm nhận được từng mùi kết hợp. Ví dụ, với hương sả chanh, có thể ngửi thấy mùi chanh rồi đến mùi sả. Nếu là hương liệu, mùi nồng và chỉ cho ra một loại mùi duy nhất.

Bên cạnh mùi hương, màu sắc cũng là một yếu tốt để xác định tinh dầu thật - giả. Tinh dầu nguyên chất thiên nhiên hầu hết sẽ có màu vàng (đậm nhạt tùy vào loại tinh dầu), một số loại tinh dầu sẽ có màu trắng trong như tinh dầu bạc hà hoặc tinh dầu vỏ bưởi, tinh dầu cam thì chắc chắn là có màu cam trong. Có thể hiểu, tinh dầu được chiết xuất từ cây gì thì sẽ mang theo màu sắc của loại cây đó. Chính vì vậy, khi bạn thấy loại tinh dầu có màu sắc sặc sỡ thì tốt nhất nên tránh càng xa càng tốt.

Hoặc bạn cũng có thể dựa vào độ sánh của tinh dầu (còn gọi là độ nhớt của tinh dầu hoặc có thể hiểu là kháng lực dòng chảy). Hầu hết tinh dầu nguyên chất đều có độ nhớt, đậm đặc tùy thuộc vào loại tinh dầu, tuy nhiên hầu hết đều có độ sánh đặc. Khi bạn nhỏ tinh dầu từ ống nhỏ giọt chuyên dụng hoặc từ chai tinh dầu mà thấy tốc độ nhỏ giọt khá chậm thì đó là tinh dầu chất lượng tốt. Ngược lại nếu tốc độ nhỏ giọt quá nhanh thì loại tinh dầu này đã bị pha trộn. Trong quá trình sử dụng, nếu độ nhớt của tinh dầu biến đổi bất thường thì tinh dầu của bạn đã bị oxy hóa. Khi đó bạn nên ngừng sử dụng để mua loại tinh dầu mới.
 

Ngoài ra, bạn có thể thử trực tiếp tinh dầu với những cách đơn giản như:

⭕ Cách 1: Nhỏ vài giọt tinh dầu ra tờ giấy trắng
✔️ Tinh dầu thật sẽ bay hơi rất nhanh và thường sẽ bay hết chỉ sau 5-7 phút.
✖️ Tinh dầu "dỏm" sẽ để lại dấu vết trên giấy thường sẽ cho ra hai quầng màu, bên trong màu trắng và vòng ngoài màu vàng, khó trả lại hiện trạng tờ giấy như ban đầu.