Tinh dầu từ rất lâu không chỉ có tác dụng ở việc xông hương mang lại hương thơm cho không gian phòng ngủ, phòng làm việc, cửa hàng,… mà còn có nhiều công dụng khác như trị liệu, làm đẹp. Mặc dù biết được vai trò quan trọng của tinh dầu, nhưng người tiêu dùng hiện nay vẫn chưa thực sự hiểu rõ về tinh dầu thiên nhiên thường và tinh dầu thiên nhiên hữu cơ. Hôm nay Yaris muốn chia sẻ với bạn đọc một số thông tin về tinh dầu, tinh dầu thiên nhiên, tinh dầu hữu cơ (tinh dầu organic), để mọi người có một cái nhìn tổng quan về tinh dầu hiện nay.
Tham khảo: tinh dầu thiên nhiên
1. Phân biệt hai loại tinh dầu thường và tinh dầu hữu cơ
Trước tiên, ta hãy giải đáp tinh dầu là gì? Tinh dầu (còn được gọi là tinh dầu thiên nhiên) là loại tinh chất được chiết xuất từ các loại cây rễ cây, vỏ, hoa quả, hoặc những bộ phận khác của thực vật, là một dạng chất lỏng chứa các hợp chất thơm dễ bay hơi. Hiện nay, trên thị trường có thể chia ra thành 2 loại tinh dầu thông dụng dựa theo nguyên liệu sản xuất:
o Tinh dầu thông thường
Tinh dầu thường là chiết xuất từ những loại cây mà trong quá trình sinh trưởng có chịu tác động của con người như: dùng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, diệt nấm,… để đạt được năng suất thu hoạch cao.
Tinh dầu thường là loại tinh dầu khá phổ biến thường gặp trên thị trường. Tuy vậy chất lượng và mùi hương của tinh dầu khác nhau tùy thuộc vào chất lượng nguyên liệu và độ đậm đặc của tinh dầu sau khi chưng cất.
Tinh dầu thường là loại tinh dầu khá phổ biến thường gặp trên thị trường. Tuy vậy chất lượng và mùi hương của tinh dầu khác nhau tùy thuộc vào chất lượng nguyên liệu và độ đậm đặc của tinh dầu sau khi chưng cất.
Tinh dầu thường là loại tinh dầu sử dụng nguyên liệu thiên đã chịu tác động của con người
o Tinh dầu hữu cơ (tinh dầu organic)
Tinh dầu hữu cơ là loại tinh dầu không có sự can thiệp của bất kỳ một chất hóa học nào như phân bón hóa học, thuốc tăng trưởng nhanh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc diệt nấm...., không sử dụng hormone tăng trưởng, không kháng sinh, không thêm hương liệu, hóa chất tạo màu, tạo mùi… cực kì an toàn và không hề gây tác dụng phụ. Đây là loại tinh dầu được chiết xuất 100% tự nhiên nguyên chất, sạch, tinh khiết từ khâu gieo trồng, chăm bón, đến thu hoạch và chế biến.
Tinh dầu hữu cơ chính là loại tinh dầu cao cấp nhất. Chỉ 1 giọt tinh dầu hữu cơ có thể mang lại tác dụng gấp nhiều lần tinh dầu thông thường.
Tinh dầu hữu cơ chính là loại tinh dầu cao cấp nhất. Chỉ 1 giọt tinh dầu hữu cơ có thể mang lại tác dụng gấp nhiều lần tinh dầu thông thường.
Tinh dầu hữu cơ có giá cao hơn nhưng nguyên chất hơn những loại tinh dầu thường
2. Làm sao để phân biệt đúng loại tinh dầu thiên nhiên?
Tinh dầu thiên nhiên dù là tinh dầu thường hay tinh dầu hữu cơ đều là sản phẩm không chỉ an toàn mà còn tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nó chỉ mang đến hiệu quả thực sự khi bạn đã mua đúng sản phẩm tinh dầu thiên nhiên chất lượng.
Trên thị trường hiện nay, ngoài tinh dầu thật còn xuất hiện rất nhiều những sản phẩm tinh dầu "dỏm", được làm từ hóa chất hoặc hương liệu tổng hợp. Những sản phẩm này được bày bán rất nhiều với những chiêu trò mời chào mua hàng rất hấp dẫn như "giá cực rẻ", "mua 1 tặng 1", ... Những sản phẩm tinh dầu "dỏm" này rất có hại với người sử dụng, nhanh thì có thể gây ra các triệu chứng đau đầu, buồn nôn,... để lâu dài có thể tích tụ thành bệnh, gây ung thư và các bệnh nguy hiểm khác.
Trên thị trường hiện nay, ngoài tinh dầu thật còn xuất hiện rất nhiều những sản phẩm tinh dầu "dỏm", được làm từ hóa chất hoặc hương liệu tổng hợp. Những sản phẩm này được bày bán rất nhiều với những chiêu trò mời chào mua hàng rất hấp dẫn như "giá cực rẻ", "mua 1 tặng 1", ... Những sản phẩm tinh dầu "dỏm" này rất có hại với người sử dụng, nhanh thì có thể gây ra các triệu chứng đau đầu, buồn nôn,... để lâu dài có thể tích tụ thành bệnh, gây ung thư và các bệnh nguy hiểm khác.
Tinh dầu "dỏm" không mang lại hiệu quả mà còn ảnh hưởng sức khỏe người sử dụng
Chính vì vậy, để tránh tiền mất tật mang, bạn nên cân nhắc để chọn đúng loại tinh dầu thiên nhiên với những cách sau:
- Phân biệt tinh dầu thật dựa vào hương thơm và màu sắc
Tinh dầu thiên nhiên có hương thơm nhẹ nhàng thoải mái, thường không quá gắt hoặc hắc. Ngoài ra, tinh dầu là chất rất dễ bay hơi, nên mùi hương sẽ nhạt dần sau một thời gian. Bên cạnh đó, màu sắc của tinh dầu thiên nhiên hầu hết có màu vàng (đậm nhạt tùy loại tinh dầu nữa), đôi khi sẽ có một số loại tinh dầu có màu hơi ngã sang đỏ (ví dụ tinh dầu sả chanh nguyên chất có màu vàng đỏ) hoặc trắng (ví dụ tinh dầu vỏ bưởi) hoặc màu theo loại cây, quả chiết xuất (ví dụ như tinh dầu cam sẽ có màu cam trong). Đừng bị những loại tinh dầu đủ màu sắc thu hút, trừ khi loại cây chiết xuất ra chúng có màu tương tự thì nên tin, còn không thì nên tránh càng xa càng tốt.
Tinh dầu thiên nhiên có mùi hương nhẹ tự nhiên, phai dần theo thời gian
- Phân biệt dựa vào một số mẹo:
> Dùng nước: cho một vài giọt tinh dầu nguyên chất vào nước, lắc nhẹ, nếu một phần bị hòa tan trong nước thì tinh dầu đó đã bị pha tạp chất. Nếu khi lắc nhẹ, tinh dầu sủi bọt nhưng lâu tan đó là tinh dầu giả, không nguyên chất.
Tinh dầu thật thì KHÔNG tan trong nước, hầu hết nổi và tụ thành một mảng sánh nhẹ trên mặt nước vì có trọng lượng riêng nhỏ hơn nước. Tuy nhiên, không phải tinh dầu nào cũng sẽ nổi trên mặt nước. Một số loại chìm trong nước như: quế, hương nhu, xá xị, trầm hương…vì có trọng lượng riêng nặng hơn nước. Tuy nhiên đây chỉ là cách test tinh dầu khi tinh dầu được sản xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước. Và đối với một số loại khác như ép lạnh, CO2 siêu tới hạn hay sản xuất bằng dung môi thì kết quả hầu như không chính xác. Ví dụ như tinh dầu cam khi sản xuất bằng phương pháp ép lạnh nó sẽ có một lớp váng dầu phía trên. Hay tinh dầu sản xuất bằng cách hoà với dung môi thì khi còn lẫn dung môi khi nhỏ vào nước sẽ bị hoà tan. Và đừng vội kết luận vì khi hương liệu khi được điều chế tinh vi và trộn lẫn dầu khi cho vào nước vẫn nổi trên mặt nước.
> Dùng giấy: bạn có thể thử trên giấy thấm dầu hoặc giấy trắng bằng cách: nhỏ ba giọt tinh dầu lên giấy, tinh dầu tự nhiên sẽ có một màu (có thể trắng hoặc màu vàng, tùy vào loại tinh dầu). Nếu là hương liệu, sẽ cho ra hai quầng màu, bên trong màu trắng và vòng ngoài màu vàng.
> Dùng nước: cho một vài giọt tinh dầu nguyên chất vào nước, lắc nhẹ, nếu một phần bị hòa tan trong nước thì tinh dầu đó đã bị pha tạp chất. Nếu khi lắc nhẹ, tinh dầu sủi bọt nhưng lâu tan đó là tinh dầu giả, không nguyên chất.
Tinh dầu thật thì KHÔNG tan trong nước, hầu hết nổi và tụ thành một mảng sánh nhẹ trên mặt nước vì có trọng lượng riêng nhỏ hơn nước. Tuy nhiên, không phải tinh dầu nào cũng sẽ nổi trên mặt nước. Một số loại chìm trong nước như: quế, hương nhu, xá xị, trầm hương…vì có trọng lượng riêng nặng hơn nước. Tuy nhiên đây chỉ là cách test tinh dầu khi tinh dầu được sản xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước. Và đối với một số loại khác như ép lạnh, CO2 siêu tới hạn hay sản xuất bằng dung môi thì kết quả hầu như không chính xác. Ví dụ như tinh dầu cam khi sản xuất bằng phương pháp ép lạnh nó sẽ có một lớp váng dầu phía trên. Hay tinh dầu sản xuất bằng cách hoà với dung môi thì khi còn lẫn dung môi khi nhỏ vào nước sẽ bị hoà tan. Và đừng vội kết luận vì khi hương liệu khi được điều chế tinh vi và trộn lẫn dầu khi cho vào nước vẫn nổi trên mặt nước.
> Dùng giấy: bạn có thể thử trên giấy thấm dầu hoặc giấy trắng bằng cách: nhỏ ba giọt tinh dầu lên giấy, tinh dầu tự nhiên sẽ có một màu (có thể trắng hoặc màu vàng, tùy vào loại tinh dầu). Nếu là hương liệu, sẽ cho ra hai quầng màu, bên trong màu trắng và vòng ngoài màu vàng.
Tinh dầu nguyên chất thiên nhiên không tan trong nước
- Lựa chọn nơi bán uy tín
Mua cái gì cũng vậy, lựa chọn một nơi bán uy tín luôn là cách mua hàng thông minh nhất. Tuy nhiên, làm sao để biết đâu là nơi bán tinh dầu thiên nhiên uy tín đây? Có lẽ rất khó để đưa ra một đánh giá chính xác về một địa chỉ bán tinh dầu nào đó, nhưng bạn cũng nên trang bị cho mình một số tiêu chí để lựa chọn nơi mua như sau:
> Nguồn gốc xuất xứ: bao gồm cả công ty tinh dầu lẫn loại tinh dầu của họ. Dù là công ty sản xuất hay công ty nhập khẩu thì cũng phải có thông tin cụ thể, sản phẩm cũng phải có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
> Giấy chứng nhận chất lượng sản phẩm: cái này tùy nơi bán có đưa ra hay không, bạn có thể yêu cầu nơi bán đưa ra mình xem, bởi đây cũng chẳng phải thông tin bí mật không thể tiết lộ gì.
> Thông tin chứng minh chất lượng sản phẩm: ngoài những loại giấy tờ về chứng nhận này nọ, bạn nên xem xét thêm những thông tin khác về nơi bán từ các nguồn như Website, Fanpage, Zalo,... để có một cái đánh giá tổng quan về chất lượng sản phẩm của họ. Hãy xem xét, những sản phẩm đưa ra đó có thực sự đúng như những gì họ đang nói hay quảng bá ra ngoài hay không. Chẳng hạn như, một công ty nói mình là người sản xuất, hãy xem thử họ sản xuất ở đâu, nguyên liệu sản xuất lấy từ nguồn nào, hình ảnh có đáng tin hay không,.. Hay một công ty nhập tinh dầu về bán, thì phải xem họ nhập tinh dầu từ đâu, thương hiệu là gì, lên mạng tìm kiếm thêm thông tin về thương hiệu đó (không tính tới những người bán không có tâm dùng thương hiệu nổi tiếng dán lên tinh dầu "dỏm" để lừa khách hàng).
> Những feedback của người dùng (bạn có thể tìm hiểu những feedback này từ những bài bình luận, review, bạn bè đã sử dụng,...
> Tham khảo nhiều nơi và nghe nhiều tư vấn: bạn nên tham khảo nhiều nơi bán, nghe nhiều người tư vấn để có cái nhìn rõ hơn về sản phẩm, tuy nhiên cũng nên cẩn thận giữ vững tâm để không bị hị dắt đi nhé. Để không bị dễ dàng dao động và bị động trước người bán, bạn có thể đọc thêm các thông tin về tinh dầu thiên nhiên trước.
Mua cái gì cũng vậy, lựa chọn một nơi bán uy tín luôn là cách mua hàng thông minh nhất. Tuy nhiên, làm sao để biết đâu là nơi bán tinh dầu thiên nhiên uy tín đây? Có lẽ rất khó để đưa ra một đánh giá chính xác về một địa chỉ bán tinh dầu nào đó, nhưng bạn cũng nên trang bị cho mình một số tiêu chí để lựa chọn nơi mua như sau:
> Nguồn gốc xuất xứ: bao gồm cả công ty tinh dầu lẫn loại tinh dầu của họ. Dù là công ty sản xuất hay công ty nhập khẩu thì cũng phải có thông tin cụ thể, sản phẩm cũng phải có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
> Giấy chứng nhận chất lượng sản phẩm: cái này tùy nơi bán có đưa ra hay không, bạn có thể yêu cầu nơi bán đưa ra mình xem, bởi đây cũng chẳng phải thông tin bí mật không thể tiết lộ gì.
> Thông tin chứng minh chất lượng sản phẩm: ngoài những loại giấy tờ về chứng nhận này nọ, bạn nên xem xét thêm những thông tin khác về nơi bán từ các nguồn như Website, Fanpage, Zalo,... để có một cái đánh giá tổng quan về chất lượng sản phẩm của họ. Hãy xem xét, những sản phẩm đưa ra đó có thực sự đúng như những gì họ đang nói hay quảng bá ra ngoài hay không. Chẳng hạn như, một công ty nói mình là người sản xuất, hãy xem thử họ sản xuất ở đâu, nguyên liệu sản xuất lấy từ nguồn nào, hình ảnh có đáng tin hay không,.. Hay một công ty nhập tinh dầu về bán, thì phải xem họ nhập tinh dầu từ đâu, thương hiệu là gì, lên mạng tìm kiếm thêm thông tin về thương hiệu đó (không tính tới những người bán không có tâm dùng thương hiệu nổi tiếng dán lên tinh dầu "dỏm" để lừa khách hàng).
> Những feedback của người dùng (bạn có thể tìm hiểu những feedback này từ những bài bình luận, review, bạn bè đã sử dụng,...
> Tham khảo nhiều nơi và nghe nhiều tư vấn: bạn nên tham khảo nhiều nơi bán, nghe nhiều người tư vấn để có cái nhìn rõ hơn về sản phẩm, tuy nhiên cũng nên cẩn thận giữ vững tâm để không bị hị dắt đi nhé. Để không bị dễ dàng dao động và bị động trước người bán, bạn có thể đọc thêm các thông tin về tinh dầu thiên nhiên trước.
3. Phương pháp chiết xuất tinh dầu phổ biến nhất - Chưng cất hơi nước
Tinh dầu từ lá, hoa, rễ, và vỏ cây thường được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước.
Chưng cất hơi nước là quá trình hơi nước đi qua các nguyên liệu trong một bình chứa kín. Lúc này, tinh dầu bay hơi cùng với hơi nước đi qua lỗ thông hơi vào trong một buồng ngưng tụ. Ở đây cả hơi nước và tinh dầu đều chuyển thành dạng lỏng và phân tách riêng.
Hầu hết các loại tinh dầu đều nhẹ hơn nước, vì vậy chúng nổi lên trên và được tách ra. Ngoài ra, còn có một số ngoại lệ khác như tinh dầu đinh hương,… chúng nặng hơn nước và tạo thành lớp dưới cùng.
Các thành phần dễ bay hơi đều có điểm sôi riêng. Vì vậy, dù nguyên liệu được làm nóng trong quá trình chưng cất hơi nước, nhưng chúng đều được đun nóng đến điểm sôi riêng vì một số tinh chất có thể có điểm sôi cao hơn nhiều với điểm sôi của nước. Vì vậy tinh dầu chiết xuất bằng hơi nước được xem là tinh dầu chất lượng, chỉ sau tinh dầu ép lạnh.
Chưng cất hơi nước là quá trình hơi nước đi qua các nguyên liệu trong một bình chứa kín. Lúc này, tinh dầu bay hơi cùng với hơi nước đi qua lỗ thông hơi vào trong một buồng ngưng tụ. Ở đây cả hơi nước và tinh dầu đều chuyển thành dạng lỏng và phân tách riêng.
Hầu hết các loại tinh dầu đều nhẹ hơn nước, vì vậy chúng nổi lên trên và được tách ra. Ngoài ra, còn có một số ngoại lệ khác như tinh dầu đinh hương,… chúng nặng hơn nước và tạo thành lớp dưới cùng.
Các thành phần dễ bay hơi đều có điểm sôi riêng. Vì vậy, dù nguyên liệu được làm nóng trong quá trình chưng cất hơi nước, nhưng chúng đều được đun nóng đến điểm sôi riêng vì một số tinh chất có thể có điểm sôi cao hơn nhiều với điểm sôi của nước. Vì vậy tinh dầu chiết xuất bằng hơi nước được xem là tinh dầu chất lượng, chỉ sau tinh dầu ép lạnh.
Chưng cất hơi nước để chiết xuất tinh dầu
Yaris đã tổng hợp các thông tin trên để giúp bạn phân biệt được hai loại tinh dầu thường và tinh dầu organic cũng như giúp bạn hiểu được phương pháp chưng cất phổ biến các loại tinh dầu thiên nhiên nguyên chất hiện nay. Ngoài ra, trên thị trường xuất hiện nhiều loại tinh dầu giả, sử dụng hoá chất, hương liệu hoặc đã được pha loãng với chất khác khiến tinh dầu không còn độ nguyên chất ban đầu, thậm chí thay đổi đi bản chất tinh dầu, không mang đến hiệu quả gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng tới sức khoẻ người dùng. Vì vậy bạn nên chú ý khi mua những sản phẩm tinh dầu giá rẻ, không rõ nguồn gốc.
Hãy tìm hiểu thêm nhiều bài viết của Yaris để có thêm nhiều thông tin hữu ích để lựa chọn sản phẩm thích hợp, an toàn và chất lượng nhé.
>>> Xem thêm: tinh dau
